В самом Витебске А.Фильберт начал выполнение приказа по расстрелам евреев. В первые 10 дней пребывания в Витебске состоялись, по меньшей мере, 2 акции, жертвами которых стали по меньшей мере около 100 человек. В этих акциях помимо «Айнзацкоманды-9» принимал участие в качестве взвода оцепления взвод полицейских.
«Для гетто была отгорожена большая территория. Каждый день от голода, болезней, холода умирали десятки человек. Первыми умирали старики и дети. Иногда трупы вывозили за территорию гетто, но чаще покойников хоронили здесь же, рядом со зданием клуба или в разрушенном здании складывали покойников штабелями – как дрова», - вспоминала бывшая узница С.Я. Сарак.
Ю.М. Зарецкий тогда был ребенком, перенес все ужасы гетто, вспоминал, что из вереницы ежедневных кошмаров ему врезался в память эпизод, когда на улице умирала девочка 6-7 лет, его ровесница. Она лежала на куче тряпья. Из горла вырывались какие-то хриплые звуки. Мать металась рядом, и, обезумев от горя, кричала: «Кто-нибудь, помогите». Привели доктора, такого же узника гетто. Он посмотрел девочку, развел руки в стороны и сказал: «Дайте ей спокойно умереть…»
16 сентября 1941 года Местная профашистская газета «Вцебскя ведамасц» опубликовала объявление: «Усiм грамадзянам нежыдоускага паходжання сурова забараняецца знаходжанне на тэрыторыi гета. Адначасова усiм жыдам забараняецца хаджэнне па няуказанай iм тэрыторыi. За парушэнне вiнаватыя будуць пакараны. Крымiнальны аддзел горада Вiцебска».
Письмо, приведенное ниже, было написано в сентябре 1941 г. и передано за колючую проволоку гетто. Его написала жена известного витебского врача София Исидоровна Ратнер. До войны она преподавала иностранный язык в Витебском художественном училище. В 1941 г. ей было уже 72 года. Вот оно:
«Моим детям Ниночке, Марусеньке, Аточке, Витеньке. Дорогие детки: Марусенька, Аточка, Витенька, Ниночка, прощайте. Умираю. Что мы тут переживаем в гетто, не поддается описанию. Лучше умереть. Надя единственный человек, который с наступлением катастрофы и до конца заботилась о нас с большим риском для себя. Она чистый, кристально чистый человек. И сохранилась такой, несмотря на жуткое окружение, грабежи, насилия, издевательства, подлости и предательства. Не забудьте этого никогда. Сделайте для нее все, что можете, если она будет нуждаться в чем-нибудь. Она для нас самый, единственно близкий, единственно родной человек.
Дорогие, любимые, бесконечно любимые, прощайте. Живы ли вы все, я этого не знаю. Ничего мы не знаем, что кругом делается, отрезаны от мира. Мы здесь с Фаней, плюс, конечно, все оставшееся в Витебске еврейство. Прощайте еще раз, дорогие. Как тяжело расставаться с вами навсегда. Бесконечно любящая мама. 6.11.41 г.»
Письмо Софьи Ратнер из гетто сохранила и передала в конце войны ее родным замечательная белорусская женщина Надежда Фоминична Шидловская (Врублевская). До войны 15 лет она жила в семье Ратнеров, вела домашнее хозяйство. Это и есть та самая Наденька, которая с риском для жизни приходила в гетто и передавала Софии Исидоровне еду и одежду.
Опасность возникновения эпидемий в гетто была обоснована всем режимом содержания узников. И Методом борьбы с болезнями становилось поголовное уничтожение людей. Об этом свидетельствует выдержка из материалов судебного процесса, состоявшегося в мае 1962 г. в Западном Берлине: «Голод увеличивал предрасположенность к инфекционным заболеваниям. Врачебной помощи не было. Санитарные условия были в ужасном состоянии. В этой ситуации доктор Альфред Фильберт издал указ о поэтапном уничтожении гетто, то есть расстреле всех находящихся в нем евреев. Обосновал он свой указ опасностью возникновения эпидемий»,
Искусство эпохи бронзы [1]
Наскальные рисунки -
ценнейший источник знаний современного человека о жизни других поколений в бесписьменные времена. Этот древнейший вид изобразительной деятельности донес до нас свидетельства сложного процесса формирования мировоззрения первобытных обществ. Рисунки эпохи бронзы широко распространены по всей территории Евразии. В каж ...
Сравнение политико-реформаторской деятельности С.Ю.Витте и П.А. Столыпина
Вопрос о политической деятельности Витте и Столыпина является наиболее изученным, из аспектов, затронутых в данной работе. Количество исследований уже давно исчисляется десятками наименований. Попробуем выделить самое основное.
Сходства в политико-реформаторской деятельности С.Ю.Витте и П.А. Столыпина:
1)
По политическим взглядам был ...
Экономическая и социальная политика
Огромная роль Петра I нашла прямое отражение в развитии экономики России и ее социальной структуре. Все было пронизано волей монарха, все несло на себе печать государственного вмешательства, глубокого проникновения государства во все сферы жизни. Основу экономической политики Петра составляла концепция меркантилизма, господствовавшая то ...